Od 30 kwietnia na parkanie Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim prezentowana jest plenerowa wystawa pt. KONSTYTUCJA 3 MAJA – DUMA PIOTRKOWA.
Czy wiesz, że przedstawiciele piotrkowskich mieszczan jako jedni z pierwszych zaprzysięgli wierność postanowieniom ustawy majowej z 1791 roku? Wydarzenia te rozegrały się już 24 czerwca 1791 r. na piotrkowskim ratuszu.
Czy zdajesz sobie sprawę z tego, że być może nie byłoby Konstytucji 3 Maja w znanym obecnie kształcie, gdyby nie zapał i praca piotrkowian – absolwentów miejscowych szkół pijarskich?
Czy wiesz jakie związki łączyły Stanisława Małachowskiego – Marszałka Sejmu Wielkiego z Piotrkowem i jego okolicami?
Te, a także inne ciekawostki znaleźć można na planszach plenerowej wystawy.
Maruszewski współpracował z Hugonem Kołłątajem na rzecz przyznania praw miastom. W wyniku nacisku mieszczan 18 kwietnia 1791 r. sejm przyjął Ustawę o miastach królewskich, która włączona została następnie do konstytucji 3 Maja jako tzw. prawo kwietniowe. Z inicjatywy Maruszewskiego na zebraniu w Piotrkowie wysunięto postulat, aby przedstawiciele mieszczan weszli do Komisji Edukacji Narodowej, Komisji Wojskowej, a także brali udział w pracach nad powstaniem banku narodowego, zakładaniem fabryk i opracowywaniem praw. Uchwalenie ustawy o miastach otworzyło mieszczanom możliwość wysyłania swych przedstawicieli na obrady sejmu. Wyborom plenipotentów towarzyszyło spisywanie dezyderatów mieszkańców miast. W ich formułowaniu. aktywny udział brał również Tomasz Maruszewski.
Drugim orędownikiem Konstytucji 3 Maja był pochodzący z Rozprzy, ale związany z Piotrkowem, absolwent kolegium pijarskiego Józef Pawlikowski. Działalności publicystyczną rozpoczął ogłaszając anonimowo pracę „O poddanych polskich”, a następnie też „Myśli polityczne dla Polski”. Domagał się wejścia mieszczan do sejmu, reformy sądownictwa, wojskowości, szkolnictwa i poprawy bytu chłopów, mieszczan i Żydów. W publikacji „O włościanach”, domagał się wolności osobistej dla chłopów. Wiele postulatów stawianych przez Pawlikowskiego znalazło odbicie w pracach Sejmu Wielkiego.
Warto wspomnieć również, że z obozem reform związał się Stanisław Małachowski, który zanim został wybrany marszałkiem sejmu czteroletniego, pełnił wcześniej w 1774 r. funkcję marszałka Trybunału Koronnego w Piotrkowie. Przemawiały za tym prawość charakteru i autorytet. W okolicach Piotrkowa posiadał znaczny majątek, a w pobliskiej Moszczenicy ufundował parafialny kościół. Małachowski popierał dążenia mieszczan do rozszerzenia ich praw politycznych i brał udział w przygotowaniach oraz uchwaleniu Konstytucji 3 Maja na sejmie którego obradom przewodniczył.
Mat. Muzeum Piotrków
Polecamy