Pamięci Janusza Kazaneckiego (1950-2021)

We wtorek 9 marca, zmarł Janusz Kaznecki, piotrkowski artysta, twórca kilkuset kompozycji szkła unikatowego, wieloletni kierownik ośrodka wzornictwa Huty Szkła Gospodarczego „Hortensja”, odznaczony Złotym i Srebrnym Medalem za Zasługi dla Piotrkowa Trybunalskiego. Zaprojektowany przez niego puchar, podarunek dla papieża Jana Pawła II, do dziś znajduje się w zbiorach Muzeów Watykańskich.

Janusz Kazanecki był piotrkowianinem z wyboru. Urodził się w 1950 roku w Świeradowie Zdroju, był absolwentem Liceum Plastycznego i Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych we Wrocławiu (obecnie Akademia Sztuk Pięknych), Wydziału Projektowania Szkła i Ceramiki. Studiował u tak wybitnych projektantów szkła, jak Zbigniew Horbowy i Ludwik Kiczura. Dyplom uzyskał w 1976 roku ze specjalnością projektowanie szkła. Od 1976 do 1991 roku Janusz Kazanecki zatrudniony był w piotrkowskiej Hucie Szkła Gospodarczego „Hortensja” najpierw na stanowisku projektanta szkła, następnie kierownika ośrodka wzornictwa. Wraz z Barbarą Urbańską-Miszczyk stworzyli ponadczasowe projekty, które stały się produktem eksportowym nieistniejącej już dziś huty. W latach 1996-2003 był związany ze Stowarzyszeniem Piotrkowskich Artystów Plastyków.

Janusz Kazanecki był autorem kilkuset kompozycji szkła unikatowego i paraunikatów¹ użytkowych obecnych na rynku. Jego prace, (…) ręcznie formowane, piaskowane, z naklejanym szlifowanym szkłem (…)², są ozdobą państwowych i prywatnych kolekcji, w Polsce i poza jej granicami, między innymi w Grecji, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Szwecji, Kanadzie i w USA. Przygotowany przez artystę puchar dla papieża Jana Pawła II znajduje się w Muzeach Watykańskich³, „Waza Gonerra” jego autorstwa została podarowana w 1999 roku Prezydentowi Rzeczpospolitej Polskiej Aleksandrowi Kwaśniewskiemu przez ówczesnego Marszałka Województwa Łódzkiego Waldemara Matusewicza⁴, a kompozycja „Szklana głowa”, jako podarunek od jednego z piotrkowskich przedsiębiorców, trafiła do rąk Tsutomu Yokoyama, prezesa koncernu Nissan Poland Ltd⁵. W latach 1998-2010 był Janusz Kazanecki również autorem statuetki PIOTR, przyznawanej w corocznym Plebiscycie na Osobowość Roku Piotrkowa Trybunalskiego. Był on także twórcą innej statuetki – dorocznej Nagrody Prezydenta Miasta Piotrkowa Trybunalskiego dla Mecenasa Kultury.

Za swe dokonania w dziedzinie sztuki był kilkakrotnie nagradzany i wyróżniany, między innymi został laureatem „Złotego Pegaza” w konkursie Hut Szkła Telewizji Polskiej (1986). W 2007 roku otrzymał Srebrny Medal za Zasługi dla Piotrkowa Trybunalskiego, a w 2016 – Złoty Medal za Zasługi dla Piotrkowa Trybunalskiego. Także w 2016 roku w ramach serii Artyści Piotrkowscy, wydawanej przez Ośrodek Działań Artystycznych, ukazała się biografia artysty i jego żony Elżbiety Fiołek-Kazaneckiej.

Swoje prace piotrkowski artysta prezentował na ponad 30 wystawach zbiorowych i indywidualnych w kraju i zagranicą – w Niemczech, Meksyku, Szwecji i Hiszpanii. Także na ekspozycjach szkła gospodarczego na Międzynarodowych Targach w Poznaniu.

Janusz Kazanecki tak mówił o sobie i swoich artystycznych dokonaniach: – Szkło traktuję jako tworzywo do wyrażenia pewnych emocji, a szczególnie jakiejś anegdotki. Na przykład jeżeli w zaprojektowanej przeze mnie unikatowej karafce jest korek to oprócz tego, że zamyka on szyjkę tej karafki to jest tam jeszcze jako żart, gdyż skapuje z niego szklana kropla. (…) O ile twórczość piotrkowskiej projektantki szkła Barbary Miszczyk-Urbańskiej możemy określić mianem abstrakcji w szkle o tyle ja zajmuję się realizmem fantastycznym. Zawsze szedłem w stronę literatury Gabriela Márqueza czy Julio Cortázara. W moich szklanych opowieściach starałem się dopowiedzieć historię do końca. Jak był anioł to anioł, jak na wazonie drabinka z oknem to drabinka i okno. Nie trzeba się u mnie czegoś domyślać czy szukać interpretacji…⁶.

Janusz Kazanecki zmarł po długiej chorobie 9 marca 2021 roku.

Agnieszka Warchulińska

1 Paraunikat to szkło tworzone w krótkich seriach o znamionach szkła unikatowego.
2 Katalog „Paraunikatowe polskie szkło – Szklana partyzantka”, BWA Bydgoszcz – Instytut Wzornictwa Przemysłowego Warszawa 1994
3 Puchar powstał na zamówienie łódzkich włókniarek, które wręczyły go papieżowi 13 czerwca 1987 roku, podczas wizyty Jana Pawła II w Zakładach Przemysłu Bawełnianego „Uniontex”.
4 Wydarzenie to miało miejsce 23 września 1999 roku podczas wizyty Aleksandra Kwaśniewskiego w Łodzi.
5 Pracę tę ofiarował Tsutomu Yokoyama Andrzej Kantorski, właściciel P.U. „ROKA” Z. P. Chr., 3 grudnia 1999 roku podczas wizyty prezesa Nissan Poland Ltd. w Piotrkowie Trybunalskim.
6 Rozmowa autorki z Januszem Kazaneckim, Piotrków Trybunalski 23.05.2015 r.